Dlaczego dzieci kłamią

Któregoś pięknego dnia, pewnie w pierwszych szkolnych latach twego dziecka, otworzy ono swoje usta i wyskoczy z nich kłamstwo. Fakt, że dziecko zaczyna kłamać niekoniecznie musi wynikać z nieposłuszeństwa. W wieku szkolnym, istnieje wiele powodów, rozwojowych i emocjonalnych, aby kłamać. Przykładowo dziecko kłamie, bo ma potrzebę czuć się ważne i chce oszczędzić czyjeś uczucia. Dobra wiadomość jest taka, że twoje dziecko zna różnicę między dobrem a złem, inaczej nie zawracałoby sobie głowy, aby kłamać.

Jak reagować na kłamstwa Twojego dziecka?

Po pierwsze, musisz wiedzieć, z czym masz do czynienia. Zanim będzie można nauczyć dziecko, dlaczego kłamstwo nie jest opłacalne, trzeba dowiedzieć się, dlaczego wybrało naciągnięcie faktów od prawdy.

Oto najczęstsze rodzaje kłamstw, które dzieci w wieku szkolnym mówią oraz pomysły jak sobie z nimi radzić:

Opowiastki. Mimo dojrzałości szkolnej twego dziecka jest ono nadal małe i tworzy w swojej wyobraźni historyjki. Kiedy mówi, że zrobiło potrójne salto na klasowej lekcji gimnastyki, może tak się dziać, bo nie jest jeszcze w stanie w pełni dostrzec różnicy między rzeczywistością a fantazją . Może także starać się zwrócić na siebie uwagę. Jeśli dziecko ma tendencję do wyolbrzymiania, upiększania historii tak, że są one niemal całkowicie nieprawdziwe, może mieć brak pewności siebie i czuje potrzebę dowartościowywania siebie. Może czuje presję, aby być w czymś dobre lub myśli, że musi udowodnić sobie coś, aby być akceptowane przez konkretną grupę rówieśników. Jakikolwiek powód kryje się za wyolbrzymionymi opowieściami, ważne jest, aby nie ośmieszać swojego dziecka, bo jej/jego samoocena obniży się nawet bardziej.

Pokaż dziecku, że doceniasz je takie jakie jest i pochwal je za faktyczne osiągnięcia, nawet jeśli to jest drobne osiągnięcie. Jeśli chodzi o kłamstwo to najlepiej odwrócić rozmowę od niego, jeśli możesz, albo spokojnie powiedzieć dziecku, że wiesz, że to co powiedziało nie jest prawdą i że je kochasz, nawet jeśli nie robi potrójnego salta. i pochwal je za faktyczne osiągnięcia, nawet jeśli to jest drobne osiągnięcie. Jeśli chodzi o kłamstwo to najlepiej odwrócić rozmowę od niego, jeśli możesz, albo spokojnie powiedzieć dziecku, że wiesz, że to co powiedziało nie jest prawdą i że je kochasz, nawet jeśli nie robi potrójnego salta.

Jeśli dziecko kłamie komuś innemu, nie reaguj przy obcych osobach. Zamiast tego poczekaj, aż będziesz sam/a z dzieckiem, a następnie delikatnie wyjaśnij, że wiesz, że mówi nieprawdziwe opowieści i że może to mieć przykre konsekwencje.

Szanse są takie, że do momentu, aż dziecko skończy dziewięć lat – gdy granice pomiędzy rzeczywistością a fantazją nie będą się już więcej rozmywać dla większości dzieci – zmyślane opowieści staną się przeszłością.

Przykrywki. Kiedy twoje dziecko podkreśla, że nie jest tą/tym, która/y pozostawiło bramę otwartą na podwórku, co doprowadziło do ucieczki waszego psa i wie, że zrobiło coś źle, więc stara się zamaskować swój udział w zdarzeniu. Jej/jego celem jest uniknięcie nieprzyjemności albo kary. Dzieci uczą się tej taktyki w młodym wieku i doskonalą ją w miarę dorastania. Kłamstwa mówione w celu uniknięcia dyscypliny mogą postawić Cię w trudnej sytuacji. Jeśli dyscyplinujesz dziecko, kiedy przyznaje, że zrobi coś złego, może ono zdecydować, że jest lepiej kłamać. Ale jeśli nie zastosujesz dyscypliny, zachowanie nie ulegnie zmianie. Sprawa staje się jeszcze bardziej skomplikowana, kiedy karzesz dziecko zarówno za kłamstwo jak i za to co przeskrobało pierwotnie. Sztuką jest znalezienie równowagi między byciem liberalnym rodzicem a karzącym.
Według jednego z badań, rodzice , którzy korzystają z zasad moralnych, aby wyjaśnić, że kłamstwo jest złe, uzyskują lepsze rezultaty w mówienie prawdy u swoich dzieci od tych, którzy karzą swoje dzieci za kłamstwo.

Kłamstwo mówione na odczepne. Sposób w jakim stopniu twoje dziecko, mówi ci to, co chcesz usłyszeć, może być ścieżką najmniejszego oporu: „Nie, nie mam żadnych lekcji na jutro”, „Tak, umyłam/łem już zęby”, „Nie, nie będę oglądać tv”. Te kłamstwa mogą wydawać się stosunkowo łagodne, ale dobrze jest, aby nie pozwolić im wymknąć się spod kontroli, bo dziecko może wpaść na pomysł, że uczciwość nie ma znaczenia.

Kiedy złapiesz dziecko na kręceniu, niech wie, że to nie jest w porządku. Przypomnij jak ważne jest, aby być uczciwym. Jeśli twoje dziecko skłamało o odrobieniu zadania domowego, powiedz jej/mu, że będzie musiało pokazać tobie przez kolejne wieczory wypełnione zadania. Jeśli skłamało w kwestii higieny jamy ustnej, może pomysł o rutynowej kontroli oddechu zanim położy się spać zmotywuje je do zrobienia tego następnym razem. Jeśli kłamstwo dotyczy oglądania tv, należy rozważyć jej/jego proszenie o pozwolenie lub ścisłe ograniczenie godzin oglądania.

Białe kłamstwo. Rodzice często są zaskoczeni, jak wcześnie dzieci posługują się tzw. „kłamstwem społecznym” czyli kłamstewkiem, które pomaga zachować twarz lub chroni czyjeś uczucia. W wieku 6 lat, dziecko może nieszczerze komplementować buty koleżanki lub powiedzieć znajomym, że nie podziela już entuzjazmu dla Kucyków Pony. Oczywiście, ważne jest, aby dzieci uczyły się empatii i unikały ranienia uczuć innych. Trzeba także mieć pewność, że dziecko rozumie różnicę między dobrze zamierzonym zniekształceniem prawdy w stylu: „Dziękuję, cóż za wspaniały prezent”, gdy otrzyma prezent, który mu się nie podoba, od np.: zapewniania babci, która właśnie ufarbowała włosy na nietwarzowy kolor: „Twoje włosy ładnie wyglądają”. Trzeba dziecku mówić, że może kogoś zranić lub że takie „grzeczne” kłamstwa niczemu nie służą.

Trzeba być szczególnie czujnym w przypadku dziewczynek, które mówią kłamstewka po to, aby być miłymi. Dziewczętom często przekazuje się komunikat, że uprzejmość jest najważniejsza, nawet jeśli oznacza to nieuczciwość wobec swoich uczuć. Starając się podobać, twoja córka może doświadczać bardzo silnych uczuć i zastąpić je milczeniem lub siecią pięknych kłamstw. Aby pomóc jej rozwijać poczucie własnej wartości i siłę emocjonalną, musisz nauczyć ją cenić własne reakcje i opinie oraz wyrażać je bez wyrzutów sumienia. Więc upewnij się, że twoja córka wie, że jej emocje i preferencje są nie tylko ważne, ale są to cechy, które odróżniają ją z tłumu i czynią wyjątkową. Pomóż jej znaleźć sposoby, aby powiedzieć, co tak naprawdę czuje, myśli i chce, przy jednoczesnym wspieraniu tego, że inni mają prawo do swoich uczuć, myśli i preferencji.

Wołanie o pomoc. Twoje dziecko może kłamać, bo jest przytłoczone w szkole lub w życiu społecznym i potrzebuje pomocy, gdyż ma do czynienia z presją. Może też rozpaczliwie bać się, że cię rozczaruje. Jeśli podejrzewasz, że ono cię oszukuje z jednego z tych powodów, okaż serce i zachęć, aby porozmawiało z tobą o swoich niepokojach. Być może trzeba będzie rozważyć obniżenie oczekiwań tak, aby mogło osiągnąć sukces w mniejszych, łatwiejszych etapach, co zwiększy jego/jej pewność siebie. Zamiast nawoływać do najlepszych wyników ze wszystkich przedmiotów szkolnych, na przykład, wybrać jeden i skupić się na tym jednym. Uspokój swoje dziecko słowami, że zawsze będziesz je kochać, bez względu na to, co mówi lub robi.

Jeśli kłamstwa stają się przewlekłe zapewne pod spodem kryje się głębszy problem. W tym przypadku psycholog lub terapeuta może pomóc odnaleźć źródło problemu.

Marta Pociecha